Eşyayı Anlamak

Şüpheci ve yıkıcı, yakıcı, tabiata ve eşyaya muhalif bakış açısı ki bu Batı bakış açısıdır; eşyaya ve dolayısıyla insan dışındaki varlık âlemini –hatta insanı- tanımayı mümkün kılmaz. Çünkü Batı bakış açısında “gönül” kavramı yoktur. Doğrudan söylüyorum; eşyayı tanımak, görmek ve anlamak için insanın içindeki nurla bakması, görmesi ve anlaması gerekir.

            “Âdem (a.s) temiz bir nur ile baktığı için isimleri, anlayan bir gönülle bildi.” Allah, bütün isimleri Âdem’e öğretti.

            Bu temel öğretinin barındırdığı inkılap içinde bir başkaldırı mevcuttur. Bu inkılabı anlayamayan bir bakış açısı “o nur”dan habersizdir. Eşyayı ve bütün mahlûkatı pragmatist bir düşünceyle ele alan veya materyalist bir felsefeyle yaklaşan bakış açısı bundan habersizdir.

            Bu temel düşünceyi kıyamete kadar da anlayamayacak olan körleşmiş ve nurdan uzaklaşmış insan kılığındaki yağmacılar ve onu taklit eden bizimkiler. Bizimkiler diyorum zira isimleri öyle. Yamanmış bir köhne hayatın veya düşüncenin arkasında sadece bu kalır.

            Bizimkiler diyorum çünkü bizimle aynı havayı teneffüs ediyorlar. Ancak yaşadıkları ve hizmet ettikleri ise materyalist ve pragmatist düşüncedir. Siyasetten edebiyata, sanattan felsefeye, ticaretten ahlaka bütün tarz budur. Nuru unutmuş ve gaflet içindeki milyarlarca insan bu dehşet uçuruma doğru sürüklenmektedir.

            Tarih, yakın tarih ve günümüzde yaşananları görmemek nasıl bir körlüktür? Hayatın koşuşturması ve içindeki ani değişimler bu körlüğün bir mazereti sayılabilir mi? Oysa bu körlüğün temel sebebi “o nur”dan uzak kalmaktır.

            Pragmatist ve materyalist düşünce aklı ve maddeyi ancak kendi algılayabildiği kadar yorumluyor. Çünkü insan aklını sonsuz güç sanıyor. Bilmiyor ki kaza gelince bütün ilimler iflas eder. Pragmatist ve materyalist felsefe kaza karşısında acizdir. Çaresizdir. Bilgisizdir. Neticesizdir. Hesaplar, ölçümler, sebepler, sonuçlar, istatistikler, sayılar, veriler her şey iflas eder. Mesela pragmatistler ölümün faydası hakkında ne diyorlar? Materyalistler ölümü tartmış mıdır? Kaç kilo gramdır?

            Kaza, güneşi örten bir buluttur. En güçlüler onun karşısında aciz kalır, yok olur.

            Yine de insan; gönlünde bildiği, gördüğü, hissettiği, öğrendiği şeyi tevil yoluna gidince insan olmaz mı? İnsan tevil demek değil midir? Robotlar, bilgisayarlar da tevil edebilirler mi? Bu tevil değil midir bizi insan yapan? Ve böyledir ki Âdem:

            “Ey Rabbimiz! Biz nefsimize zulüm eyledik.” diyerek feryat edince “Karanlık bastı, yol gizlendi.” dedi.

            İnsandır işte! Yaratılmış olan.

            Yine de kaza, ne kadar insanın yolunu kapatsa da yine dönüş ve çare o nurdur. Bunu hissederek ve bu yol üzere yürüyerek kadir kısmet yolunu yüceltecek olan odur.

            Yine de pragmatistlere ve materyalistlere soruyorum; her şeyi kıran, ağaçları dibinden söken, insanların, hayvanların ve bütün mahlûkatın çaresiz kaldığı bir halde sizin gücünüz ve sözünüzün ne hükmü kalır?

            Güneşin sarardığı ve bir kandil gibi söndüğünde, bahçeler çırılçıplak soyunduğunda; yer korkunç zelzeleyle sarsıldığında; dağlar kum gibi savrulduğunda; berrak su sararıp, acılaşıp, bulandığında; göğün zaruret içinde kahrolduğunda; sizdeki bu kibri, ölüm denen son, belinizi kırdığında, çer-çöp bile olamayacağınız an için bir sözünüz var mı?

Söyleyin!