"Anadolu İrfanı" deyince aklıma nedense hep köylerimiz gelir. Köyde doğup büyümüş, mesleğinin ilk on yılını köylerde çalışmış bir öğretmen olarak, nasip oldu bir kaç gündür Anadolu irfanını teneffüs ettim.
Göçebe yaşamış, ancak toprakla bağını hiç koparmamış, doğal beslenmiş, aile büyüklerinin gözetiminde büyüğünü büyük, küçüğünü küçük bilmiş, daha okul çağına gelmeden, aile ortamında 'eğitimini' büyük oranda tamamlamış, okula sadece "öğretim' için ihtiyaç duymuş bir neslin son temsilcileri olarak, yeni nesle Anadolu irfanı diyerek birşeyler anlatmaya çalışıyoruz.
Anlamlı, ancak zor bir uğraş. Bugün artık ne ailemiz eski aile ne toplumumuz eski toplum ne de okulunuz eski okuldur. Kentten köye geri göçemeyeceğimize göre yapmamız gereken eskiye dair yol, yöntem, usul ne varsa bugüne uyarlamak olmalıdır. Bu dediğim köy okullarını, köy yaşam merkezi yapalım seferberliği değildir. Kentte suni ortamlar, okullarda şark köşeleri oluşturarak da bunu yapamayız. O vakit başlayalım, eskiye dair, belki o zamanlar farkında bile olmadığımız doğrularımızı, ilkelerimizi tespit etmeye: "Eğitim, ailede başlar." Çocuk ailenin bir aynasıdır aslında. Çocuğu eğitirken aileyi ihmal etmemek gerekiyor. Çocuğu şımartarak öğretmeni suçlamak bugünün en büyük yanlışıdır. "Eğitim, doğal hayatın bir parçasıdır." Hayatla bağı kurulmayan eğitim, depoladığı bilgiyi kullanamayan birey yetiştirir.
"Eğitim, sınavlara değil hayata hazırlar." Sınavların esir aldığı sistemin Anadolu irfanı havanda su dövmek gibidir. "Eğitimde, laboratuvar yaşanılan ortamın kendisidir." Açılar konusunu, sınıfın kapısı her açılışında açı oluşturuyor diyerek anlatan öğretmen, eğitimin Anadolu irfanı ile bağını kurabilir.
"Eğitim, disiplin ister, çileli bir iştir." Bu ilkemize göre öğrenciler, öğretmenin prenses veya prensçikleri değil hamur gibi yoğuracağı, şekillendireceği öğrencileridir. "Eğitimde, öğrenci şımartılmaz, disipline edilir, mücadele etmesi istenir." Yaparak ve yaşayarak öğrenilenler kalıcı olur. "Öğretnen, evdeki büyüğün okuldaki devamıdır." Otoritesi sarsılan öğretnen toplum için kaygı verici bir vakıa olmalıdır. Anadolu irfanı, eğitim meselesini hayatın doğal akışı içinde çözmüş, çağdaş eğitim akımları ise sadece var olanı bozmuş ve biz hâlâ eğitim ruhumuzu arıyoruz.
